W obliczu rosnącej roli sztucznej inteligencji w społeczeństwie europejskim, projekt ALIGNER – finansowany przez Unię Europejską – podejmuje kluczowe wyzwanie: opracowanie etycznych i skutecznych wytycznych dla wykorzystania AI przez organy ścigania. Inicjatywa ta łączy naukowców, decydentów i przedstawicieli policji z całej Europy, by wspólnie wypracować podejście, które z jednej strony wzmocni bezpieczeństwo publiczne, a z drugiej zapewni poszanowanie praw obywatelskich.
W ramach projektu powołano dwie rady doradcze: jedną złożoną z funkcjonariuszy policji m.in. z Hiszpanii, Niemiec i Szwecji, drugą – z ekspertów z obszaru nauki, przemysłu i etyki. Łącznie ponad 60 specjalistów uczestniczyło w pracach obejmujących cztery kluczowe obszary tematyczne. Ich omówieniu służył cykl warsztatów poświęconych zarówno zagrożeniom wynikającym z nadużywania AI przez przestępców, jak i potencjalnym zastosowaniom AI w zwalczaniu tych zagrożeń. Warsztaty poruszyły również kwestie prawne i etyczne, a także potrzebę budowania zdolności operacyjnych oraz opracowywania zaleceń politycznych.
Zdobyte w ramach tych spotkań informacje pozwoliły zidentyfikować konkretne potrzeby i priorytety. W rezultacie powstał plan działania zawierający dziewięć zaleceń dla decydentów oraz listę 19 obszarów badawczych, które wymagają dalszego zgłębienia – m.in. w zakresie wpływu AI na przejrzystość postępowań sądowych. Jednym z najważniejszych narzędzi stworzonych w projekcie jest ocena AFRIA, pomagająca organom ścigania zidentyfikować wpływ systemów AI na prawa podstawowe obywateli. AFRIA opiera się na dwóch uzupełniających się szablonach oceny, które wspierają zgodność z przepisami unijnego aktu w sprawie sztucznej inteligencji.
Projekt ALIGNER był realizowany równolegle z innymi inicjatywami, takimi jak popAI i Starlight, współtworząc zaplecze eksperckie dla tworzenia europejskiego aktu prawnego dotyczącego AI. Jak podkreślił koordynator projektu, Daniel Lückerath, AI nie zastąpi człowieka w procesie podejmowania decyzji, ale może pełnić istotną rolę jako narzędzie wspierające działania organów ścigania.
Dzięki wysiłkom zespołu ALIGNER, Europa stawia kolejny krok ku temu, by sztuczna inteligencja była nie tylko nowoczesna, ale także odpowiedzialna i zgodna z podstawowymi wartościami demokratycznego społeczeństwa.
Na podstawie: https://cordis.europa.eu