Zapadalność na chorobę Alzheimera (AD) rośnie a największa jest wśród osób starszych. AD ma zróżnicowane objawy, często związane z etapem życia, na którym choroba wystąpiła. To zróżnicowanie stanowi wyzwanie terapeutyczne, zwłaszcza jeżeli chodzi o młodych pacjentów, w przypadku których często trudno jest postawić prawidłową diagnozę.
Naukowcy wspomagani z finansowanego ze środków UE projektu BIOFINDER (Biomarkers For Identifying Neurodegenerative Disorders Early and Reliably) opracowali z powodzeniem metodologię wizualizacji mózgu osób chorych na AD w różnym wieku i opublikowali swoje ustalenia w czasopiśmie neurologicznym
Brain.
Obrazowanie pojawienia się i progresji choroby
Przed osiągnięciem 65 roku życia chorzy borykają się z ograniczoną percepcją przestrzeni i z pogorszoną orientacją. Starsi pacjenci są bardziej podatni na wystąpienie objawów tradycyjnie kojarzonych z chorobą, zwłaszcza upośledzenia pamięci. Jak podsumowuje jeden z członków zespołu badawczego, Michael Schöll z Uniwersytetu w Lund i Uniwersytetu w Gothenburgu: „Dysponujemy teraz narzędziem, które służy nam do identyfikowania i wykrywania różnych podgrup choroby Alzheimera. To ułatwia opracowywanie leków i terapii dostosowanych do różnych postaci tej choroby”.
Znanym wskaźnikiem wystąpienia choroby Alzheimera są neurofibrylarne splątki lub kłębki z białka tau w mózgu, które hamują funkcję synaps i neuronów, pełniących rolę elementów sygnałowych. Można je rozpoznać za pomocą nowych technik obrazowania, między innymi kamery pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) i cząsteczki służącej za substancję śladową. Cząsteczka wiąże się z białkiem tau, co jest w stanie wychwycić kamera PET.
„Zmiany w różnych częściach mózgu, które można dostrzec na obrazach odpowiadają logicznie objawom odpowiednio wczesnego i późnego początku choroby Alzheimera” – wyjaśnia profesor neurologii, Oskar Hansson z Uniwersytetu w Lund i koordynator projektu BIOFINDER.
Ustalenia opierają się na wynikach badań około 60 chorych na Alzheimera w Szpitalu Uniwersyteckim Skåne w Szwecji oraz 30 osób, które nie wykazywały zaburzeń funkcji poznawczych jako grupy kontrolnej.
Praca z myślą o zastosowaniu klinicznym
Poza ogromnym obciążeniem pacjentów i ich rodzin, choroby neurodegeneracyjne, takie jak otępienie czy choroba Parkinsona, są także balastem dla systemów opieki zdrowotnej. Mimo inwestycji w terapie – zazwyczaj farmakoterapie – żadna z nich nie okazała się skuteczna ani w powstrzymywaniu progresji choroby ani w jej opóźnianiu. Rozczarowanie budzi też brak efektywnych metod wczesnego wykrywania patologii leżących u podstaw choroby oraz skąpa wiedza na temat jej precyzyjnego mechanizmu u ludzi.
Wiele chorób neurodegeneracyjnych ma jednak odrębne i znane szlaki rozwoju, które uwidaczniają się aż 10-15 lat przed wystąpieniem wyraźnych objawów klinicznych. To stwarza możliwość wczesnej diagnostyki, a tym samym także skutecznego leczenia. Nowe terapie dają nadzieję na wykorzystanie tej szansy na wczesną diagnostykę przy użyciu biomarkerów. Wczesne leczenie pozwoliłoby uniknąć zbędnych testów, łagodząc niepokój i niepewność pacjentów.
Technikę obrazowania stosuje się obecnie wyłącznie w kontekście badawczym, w którym może posłużyć do wspomagania identyfikowania chorych mających większe szanse na odpowiedź na terapie oraz do ilościowego ujmowania odpowiednich docelowych miejsc działania leków, takich jak oligomery β-amyloidu i α-synukleiny. Profesor Hansson jest jednak przekonany, że po przeprowadzeniu badań klinicznych, rzeczywiste zastosowania kliniczne mogą się pojawić w ciągu kilku lat.
Więcej informacji:
witryna Swedish BIOFINDER Study
poleca:
