Wykrywanie obcego DNA w lekach pochodzenia roślinnego

Obecnie stosowane metody identyfikacji surowców roślinnych mogą być niewiarygodne, szczególnie kiedy dostępne są jedynie rozdrobnione pojedyncze egzemplarze roślin. Pojawiła się więc potrzeba zastąpienia klasycznych metod działających w oparciu o zasady farmakognozji i fitochemii.

Projekt VITANGO (DNA-based tests for commercial medicinal plant authentication) — w skład którego wchodzi jeden partner akademicki i jeden komercyjny — opracowuje czuły test ilościowy, pozwalający odróżnić żądany materiał genetyczny od materiału pochodzącego od pokrewnych gatunków. Test potrafi również wykrywać niskie poziomy dowolnego zanieczyszczenia innymi gatunkami roślin.

Zespół prowadził badania na roślinie z gatunku Rhodolia rosea, stosowanej w medycynie naturalnej, o działaniu zmniejszającym zmęczenie i poprawiającym kondycję fizyczną. Pozyskano sekwencje DNA dla 4 regionów lub markerów genomu oraz 10 potencjalnych zafałszowanych gatunków. Pośród nich naukowcy rozpoznali najbardziej właściwy region, w oparciu o który zaprojektowano primery łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR) celem odróżnienia roślin leczniczych od skażonych. Primery będą dopełniały wybrany region DNA.

Ponad 100 próbek zostało poddanych testom z użyciem różeńca jako markera chemicznego. W przypadku większości próbek, istniała zgodność pomiędzy tożsamością cząsteczkową i chemiczną, a tam, gdzie występowały rozbieżności, zastosowano sekwencjonowanie genomu celem potwierdzenia wyników PCR.

Wdrożono program szkoleń wzajemnych pomiędzy partnerem akademickim i komercyjnym, którego celem będzie zacieśnianie więzi i współpracy między przemysłem i ośrodkami akademickimi. Trwają prace nad obniżeniem poziomu wykrywalnych zanieczyszczeń do 2% oraz nad zastosowaniem opracowanych metod do innych gatunków roślin leczniczych. Wnioski z projektu powinny zapewnić większą konkurencyjność produktów leczniczych pochodzenia roślinnego wytwarzanych w Europie.